In een recent overzichtsartikel schreef de Dutch Green Building Council over actuele ontwikkelingen op het gebied van circulariteit. Waar het Rijk veel steken laat vallen, lezen we ook op LinkedIn, pakt de markt wel de handschoen op. Onder meer met transformatie.
Het is Ruben Zonnevijlle (Dutch Green Building Council, DGBC) die verschillende trends opsomt, die laten zien hoe het staat met de circulariteit in Nederland. Waar iedereen, en met name politiek Den Haag, het heeft over een versnelling van de woningbouw, richt de markt zich meer en meer op het verduurzamen en transformeren van bestaande gebouwen in plaats van nieuwbouw. Bij INBO zien Kevin Battarbee en Pieter Keijzer ‘deze ontwikkeling duidelijk terug in de utiliteitsbouw. Hergebruik van het bestaande gebouw en casco vormt steeds vaker het uitgangspunt. Daarbij wordt meer gebruikgemaakt van biobased materialen en losmaakbare verbindingen’.
De Pershal
Een recent, mooi voorbeeld van transformatie werd vorige week getoond door de Kroonenburg Groep, met een ontwerp van Rijnboutt voor de transformatie en renovatie van De Pershal. Het statige, monumentale Telegraafgebouw uit 1930 aan de Amsterdamse Nieuwezijds Voorburgwal moest een nieuwe landmark worden. Betonnen zuilen, een stalen constructie met bruggen en trappen, marmer en donkere kopshouten vloeren combineren moderne zakelijkheid met het sfeervolle industriële karakter van weleer. Ook de monumentale natuurstenen publieksentree is gerestaureerd en naar binnen doorgetrokken.
“De geschiedenis”, vertelt Frederik Vermeesch (architect/directeur Rijnboutt), “gaf ons veel handvatten om de eigenheid en ruimtelijke beleving van De Pershal te versterken. De gebouwkarakteristieken hebben we consequent uitgewerkt, zowel conceptueel als in de materiaalkeuze en het ontwerp van de bouwkundige details. Zo ontstond een comfortabel, uiterst duurzaam kantoor, dat op allerlei plekken doorkijkjes biedt naar het verleden.”
Minder stimulansen circulariteit
Ondertussen schetst DGBC minder positieve vooruitzichten voor hergebruik en circulariteit. Ruben Zonnevijlle schrijft: “Om de ambitie van 100.000 woningen per jaar te realiseren, wil het kabinet sneller, efficiënter en goedkoper woningen bouwen. Om daar invulling aan te geven is het programma STOER (Schrappen Tegenstrijdige en Overbodige Eisen en Regelgeving) in het leven geroepen. Met de komst van dit programma van Mona Keijzer, minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO), zijn er steeds minder regels die circulair bouwen stimuleren, zoals de aanscherping van de MPG voor woningen die is uitgesteld.” Daar voegt Hans Spronken (Rockwool/DGBC) aan toe: “De focus op meer bouwen gaat ten koste van de klimaatdoelen”.
Om de volgende stappen te zetten richting een circulaire bouweconomie is de markt dus aan zet, meent de programmaraad van de DGBC. Die boodschap spatte ook af van de post op LinkedIn van transitiemaker Norbert Schotte (Gideonstribe). Naar aanleiding van het uitblijven van de MPG-aanscherping en het feit dat natuurlijke (biobased) materialen worden benadeeld door de rekenmethode van de MPG, wendt Schotte zich tot minister Keijzer: “Uw voorganger, minister De Jonge, kon haarfijn uitleggen waarom hout wordt benadeeld en uw directe ambtenaren weten exact hoe dit zit. Begin 2021 riepen ruim 240 marktpartijen ook al op om een gelijk speelveld voor biobased bouwmaterialen. Mocht u het nu écht niet weten, dan is dat best schrijnend na meer dan 200 dagen actief te zijn als minister.”
Positieve noot
Schotte ontplofte ongeveer, nadat hij Keijzer had aangehoord in het televisieprogramma EenVandaag (zie video onder). Ook hij ziet dat de markt zelf wél een duurzame koers vaart: “De bouwsector is een behoorlijk normvolgende sector, maar nu vraagt de sector aan de overheid om een aanscherping. Biobased bouwen is niet alleen een stuk duurzamer dan conventioneel, het is ook sneller, makkelijker te industrialiseren, kan met minder arbeidskrachten, kan stikstofvrij en is inmiddels in veel gevallen ook kostenneutraal of zelfs goedkoper.”
“Ik kan dit bericht gelukkig eindigen met een positieve noot. Deze tijdelijke minister - wat niet erg lang zal gaan duren - gaat de autonome duurzaamheidsbeweging in de bouwsector, inclusief het (gemeentelijke) ambtenarenapparaat, niet kunnen stoppen. Duizenden mensen werken dagelijks met ziel en zaligheid aan deze transitie en met veel plezier. We zouden een minister wel erg veel credits geven als we denken dat deze beweging wordt gestopt.” Tot zover Schotte; aan het werk!
EenVandaag: Sector wil dat minister Mona Keijzer met strengere regels komt
Veel meer over het transformeren van gebouwen lees je in het tweede themanummer Stedebouw & Architectuur van 2025, Transformatie & Transities, dat in de tweede helft van april verschijnt. Met als gasthoofdredacteur: Vincent van Klei (Studioninedots). Wil je die zeker niet missen.
Bronnen: DGBC, LinkedIn, EenVandaag, persbericht Kroonenburg groep, Stedebouw & Architectuur
Foto’s De Pershal: Ossip van Duijvenbode
