De Bruggencampus Flevoland-Floriade, initiatief van gemeente Almere en provincie Flevoland, is de praktijkomgeving voor innovatieve en circulaire bruggen. Binnen de campus werken overheden, markt, onderwijs en wetenschapsamen om een circulaire transitie in Flevoland in gang te zetten. De eerste resultaten worden dit jaar zichtbaar met de oplevering van twee circulaire bruggen op het Floriadeterrein.
Tekst: Jan Willem Kerssies
Foto's: René van Zuuk Architecten
Bruggencampus Flevoland-Floriade is geen overbodige luxe, vertelt programmamanager Tjibbe Winkler. “Een groot deel van de huidige bruggen in Nederland is tussen de jaren vijftig en zeventig gebouwd. Inmiddels zijn zo’n 40.000 bruggen en viaducten in het land aan vervanging of renovatie toe. Duurzaamheid, circulariteit en levenscycluskosten zijn tegenwoordig relevante criteria. Dit vraagt om innovatieve oplossingen en nieuwe samenwerkingsvormen.”Floriade Expo 2022 in Almere is voor provincie Flevoland en gemeente Almere een perfecte context om verschillende vraagstukken in de praktijk te onderzoeken.De Bruggencampus is de praktijkomgeving voor ontwikkeling en toepassing van innovatieve en circulaire bruggen. “Samen met overheden, markt, onderwijs en wetenschap innoveert de campus door onder meer bestaande bruggen en materialen een tweede leven te geven. De campus maakt daarnaast gebruik van nieuwe tools voor het gebruik van innovatieve materialen en constructies”, zegt Winkler. Via deinnovatieveGemeenschappelijke Data Omgeving (GDO) wordt ontwerp, samenwerking en realisatie sterk verbeterd. “We leggen met het platform de basis voor het beheer van de bruggen. Sinds kort is het via het GDO te beheren areaal uitgebreid naar alle infra assets op het Floriade park, wat een enorme stap voorwaarts betekent in het duurzaam en circulair kunnen ontwikkelen en beheren van het terrein.”
Geopolymeerbeton
Op het Floriade-parkworden dit jaar twee circulaire bruggen geplaatst. Rondje Weerwaterbrug is een fiets- en loopbrug en de Beverbrug is geschikt voor de zwaarste verkeersklasse. Winkler: “We hebben drie partijenaangeschreven om een challenge aan te gaan voor het ontwerpen van de twee circulaire bruggen, samen met innovatiespecialisten en studenten. Zo ontstonden zes ontwerpen. Uiteindelijk heeft een vakjury de twee winnende ontwerpen bepaald.” De bruggen van aannemer Reimert en architect Rene van Zuuk, beiden uit Almere, kwamen uiteindelijk als winnaar uit de bus.
In augustus 2020 is gestart met de bouw van de Rondje Weerwaterbrug. “De brug wordt onder meer gemaakt van cementloos beton, ook wel geopolymeerbeton genoemd, waarin stedelijke reststromen vanuit de recycleperrons, stadsreiniging en het openbare gebied van Almere worden verwerkt”, vertelt Winkler. Door het gebruik van geopolymeerbeton, wordt de CO2-uitstoot met 65 procent gereduceerd. “Het is voor het eerst dat een cementloos beton constructief wordt toegepast in de bruggenbouw. Het is zodanig getest dat we het nu kunnen gebruiken.”
Sponsbrug
De Beverbrug is ook volledig herbruikbaar en gemaakt van cementloos beton. De brug wordt ook wel de ’Spons’ genoemd omdat het water, CO2 en fijnstof opneemt. Dit wordt gedaan door het plaatsen van een grote groenstrook. “De plantenbakken nemen CO2 en fijnstof op en het water wordt opgevangen. Verder hergebruiken we verschillende materialen voor de brugleuningen en de spijlers”, aldus Winkler. Beide bruggen zijn tachtig meter lang. Medio mei moetde Rondje Weerwaterbrug worden opgeleverd en eind augustus moet de Beverbrug gereed zijn. 
Daarmee zit het werk van de Bruggencampus er niet op. Winkler: “We hebben nu een aanpak ontwikkeld die recht doet aan het circulair ontwikkelen, ontwerpen en realiseren van bruggen en viaducten. We gaan na oplevering een jaar lang monitoren hoe de bruggen zich houden en wat dat betekent voor het beheer. We hebben een handleiding opgesteld van alle stappen die we tot nu toe hebben doorlopen. Ook het hele vervolgtraject komt in de handleiding te staan. Andere opdrachtgevers en opdrachtnemers kunnen ook gebruik maken van onze aanpak.”
Betere samenwerking
Winkler ging bij alle betrokken partijen langs om na te gaan waarom innovaties soms niet van de grond komen. “Dat komt met name omdat er een gebrek aan samenwerking is. Dat leidt onder meer tot de faalkosten in de bouw. Waar loopt het dan spaak, dat willen we graag gaan onderzoeken met de Bruggencampus”, aldus Winkler. De eerste stap naar een betere samenwerking tussen marktpartijen is inmiddels gezet door de Bruggencampus. “Er zijn veel partijen betrokken bij het bouwproces van circulaire bruggendie allemaal werken met verschillende databronnen. Daarvoor hebben wij onze Gemeenschappelijke Data Omgeving ontwikkeld waar alle data ingevoerd kunnen worden. Het is ook een portaal om kennis en ervaring vast te leggen en te delen, waarin we met open data circulair bouwen in de bruggensector proberen te versnellen”, zo besluit Winkler.
Tijdens het Circulaire Openbare Ruimte Congres wordt er een sessie verzorgd vanuit de Bruggencampus Flevoland-Floriade.
